soepheimwee

deze soep heb ik met lisa gemaakt toen ze net in haarlem woonde. het was zo raar om bij mijn kleine zusje op bezoek te gaan in haar eigen huis, dat gevoel vergeet ik nooit meer. ik maak die soep vaak, maar hij is nooit meer zo lekker geworden als toen. lies heeft precies hetzelfde met deze soep. een raar verschijnsel wat ik vaker tegenkom; met precies dezelfde ingrediënten wordt iets de ene keer veel lekkerder dan de andere. heimwee naar de soep van die avond dus. en naar mijn zusje, die veel te ver weg woont.

fruit een ui met een teentje knoflook en wat chillivlokken in olijf- of kokosolie tot de ui zacht is en voeg een flinke stronk broccoli toe, in roosjes gesneden. bak even mee. voeg daarna groentebouillon toe tot de broccoli net onder staat. laat koken tot de groente zacht is en doe er twee eetlepels misopasta en een avocado bij. pureer tot een mooie gladde soep en serveer met fijngeknipte platte peterselie, pompoen- of zonnebloempitten en een scheutje lekkere olijfolie.

appeltaartambitie

de lekkerste appeltaart die ik ooit heb gegeten is van winkel, op de noordermarkt in amsterdam. de enorme rij om te bestellen, vaak tot halverwege de straat, doet vermoeden dat meer mensen daar zo over denken. ik hoop dat ik daar snel weer appeltaart met slagroom eet maar tot die tijd heb ik een waardig alternatief. een rauw taartje met appeltaartambitie.

ik deed wat walnoten, amandelen, dadels, gedroogde vijgen, pompoenpitten en havermout met een scheutje lijnzaad- of zonnebloemolie, een scheutje appelsap en een snufje zout in het hakmolentje van mijn staafmixer. een keukenmachine is honderd keer handiger maar die heb ik niet. meng goed tot het een min of meer egale massa is. doe er wat meer appelsap bij als het niet aan elkaar blijft plakken. doe het mengsel op een stuk bakpapier of folie en maak het plat tot het een dikte heeft van ongeveer een centimeter. snijd vervolgens twee appels in parten, meng ze met wat citroensap, koekkruiden of kaneel en een beetje ahornsiroop of agave en verspreid over de bodem. bewaar in de koelkast. 

(ik gebruikte goudreinetten, echte appeltaartappels maar je kunt elke appelsoort gebruiken die je wilt. de bodem is meer een idee dan een recept, ik heb altijd allerlei soorten noten en gedroogde vruchten maar je kunt het ook van alleen walnoten en dadels maken. of van gedroogde abrikozen en amandelen. of van walnoten en rauwe cacao, belegd met peer. of, of, of. mogelijkheden genoeg. de geweldige onderzetter is overigens van emma b., de leukste woonwinkel van nederland)

tegenstrijd

met elke kilo die ik afviel, kwam er achteraf gezien een beetje anorexia bij. hoewel gewicht niet alles zegt, je doodongelukkig kunt zijn met een gezond gewicht en intens gelukkig met ondergewicht, heb ik de invloed van mijn lage gewicht steeds een beetje opzij geschoven. mijn doel was niet om af te vallen, maar elke kilo die er af ging kwam er niet meer bij. aankomen was een nachtmerrie maar wel weer een stap in de richting van beter worden en dus ook goed, of op zijn minst noodzakelijk. die tegenstrijdigheid is exemplarisch voor de hele ziekte. voortdurend schreeuwen je gevoel en je verstand elkaar tegen. natuurlijk wist ik dat het belachelijk was om zo weinig te wegen. natuurlijk wilde ik niet naar een kliniek. natuurlijk wist ik dat ik er niet uitzag. natuurlijk zag ik de starende en afkeurende, soms zelfs licht walgende blikken van mensen op straat en op mijn werk. en het belangrijkste: natuurlijk snapte ik dat het afschuwelijk was voor mensen die van me hielden om me zo te zien. 

in het beginstadium van mijn eetprobleem bleef ik op ongeveer hetzelfde gewicht en viel ik hooguit een paar kilo af. ik was er de hele dag mee bezig maar dat was niet aan me te zien. en dus bleef mijn probleem van mij. dat veranderde toen ik begon af te vallen. ineens werd het zichtbaar en voelden mensen zich gelegitimeerd om er iets van te vinden en er zelfs iets van te zeggen. ik vond het vreselijk, maar kon er niets mee. net zoals ik niets kon met het dreigen van opgenomen worden in een kliniek, een schrikbeeld. nadat ik in overleg met de huisarts en mijn therapeute een ondergrens qua gewicht had afgesproken, veranderde er weinig. ik bleef afvallen, omdat ik er gewoon écht bijna geen invloed op had. en ik denk dat dat een van de grootste misverstanden is. natuurlijk heb je eigen verantwoordelijkheid en heb je iets van invloed, zoals ik al eerder heb geschreven. maar als je anorexia hebt ben je ziek. en die ziekte is vrijwel allesbepalend.

het ondergewicht op zich zorgde voor allerlei problemen. fysiek; bijvoorbeeld doordat zitten en liggen pijn deed, mijn klieren altijd opgezet waren, ik het altijd heel erg koud had, veel te vaak ziek was, vaak vreselijke buikpijn had en nog honderd vervelende dingen. maar dat was veel minder erg dan merken hoe ik zelf veranderde. ik was somber, moest belachelijk vaak huilen, was kortaf en extreem prikkelbaar. vooral mijn ouders en lisa moesten het vaak ontgelden. op de dagen dat ik had gewerkt mochten ze me niet bellen, dat eindigde namelijk altijd in een drama. ik was onaardig, egoïstisch en huilerig. dat was ik vaak maar na een dag aardig doen tegen iedereen op mijn werk al helemaal. en ik was vooral heel erg eenzaam. want niemand kon me helpen, ik moest het zelf doen. die woorden had ik vaak gehoord, en gelezen. maar ik vroeg me altijd af wat ik dan in godsnaam zelf moest doen. beter worden ja, maar hoe dan? nu lijkt het alsof dit allemaal bewuste processen zijn, waar je over nadenkt en bij stilstaat. maar ik ging echt niet bedenken hoe erg het allemaal was, dan was ik namelijk wel in bed blijven liggen. het ziek zijn werd ook de motor waar ik op draaide, gek genoeg.   

nu ben ik langzaam beter aan het worden en dus ook aan het aankomen. maar dat is in tegenstelling tot eerdere pogingen niet meer alleen vreselijk. ik vind het heel erg moeilijk. en ik weeg me bijna nooit omdat ik bang ben dat het me weer helemaal gaat beheersen. maar ik kan me er nu een beetje bij neerleggen en mijn gezonde verstand krijg langzaam iets meer grip op mijn zieke verstand. ik hoop dat die eerste het wint en het inderdaad zo is dat ik leer om een normaal leven te hebben. ook al is dat een normaal leven met anorexia op de achtergrond. want wat lijkt dat me heerlijk.

ondergeschoven

graan is ondergeschoven eten. in ieder geval wel buiten die-hard natuurwinkelkringen. dat is jammer want het is veelzijdig, lekker en gezond. er zijn zo veel soorten dat ik nog lang niet alles heb geprobeerd maar ik ben hard op weg. tot nu toe is gerst mijn favoriet, en dan met name de gepelde korrel. die heet dan parelgort, pearl barley in het engels, en is ontzettend lekker. bij marqt verkopen ze nu een perfecte salade van gerst met peer en feta. op mijn lijf geschreven. en die probeerde ik na te maken, alleen had ik geen gerst maar alleen parelgort. 

kook de parelgort in gezouten water, nadat je het goed gespoeld hebt in een zeef, in ongeveer veertig minuten beetgaar. dat doe je in de verhouding een deel gort, drie delen water. laat je niet misleiden door de verpakking want daar staat op dat de verhouding een op twee moet zijn maar dat eindigt in een aangekoekt drama. je hebt maar een klein beetje nodig, ik kook meestal ongeveer honderd gram voor twee personen. ondertussen kun je een rijpe peer in stukjes snijden, een halve rode ui fijn snipperen en een dressing kloppen van drie eetlepels olijfolie, twee eetlepels (goede!) rode balsamicoazijn, twee eetlepels appelazijn, zout en peper. doe de gerst in een kom, doe de ui en peer erbij en verkruimel er wat lekkere feta over. rasp er de schil van een onbespoten citroen over en knip er wat platte peterselie over fijn. breng op smaak met zout en peper. 
  
(de geraspte citroen maakt echt alle verschil. sla dat dus vooral niet over. voor een vegan versie zou je de feta moeten weglaten maar dat zorgt wel voor een spectaculaire smaakcombinatie. zijn er eigenlijk goede veganistische alternatieven voor het ziltige en frisse van kaas als feta en jonge geitenkaas?)

gestolen

dit recept is van mijn zusje en heb ik aangepast aan mijn eigen smaak. het is makkelijk, herfstig en heel erg lekker. lisa maakt het zonder de extra chilivlokken en appel maar ik hou van pittig en de appel maakt het iets zoeter.

fruit een ui met twee teentjes knoflook en doe er na een paar minuten een in stukjes gesneden pompoen en twee winterwortels bij, met een flinke eetlepel currypasta, een eetlepel kerriepoeder en wat gedroogde chilivlokken. bak even en voeg een half blik kikkererwten of witte bonen toe en een in stukjes gesneden appel met een beetje kaneel. blus af met een scheut witte wijn en doe er een blikje (biologische) kokosmelk bij en wat groentebouillon (van een blokje) tot de groenten net onder staan. laat zachtjes koken tot de groenten zacht zijn en pureer het geheel. proef op zout en peper en serveer in mooie kommetjes met wat platte peterselie of koriander als je dat hebt. 

instant

als ik boodschappen doe, ben ik altijd verbaasd over de eindeloze hoeveelheid pakjes, zakjes en kant-en-klaarmaaltijden. het lijkt tegenstrijdig. aan de ene kant is het ene na het andere kookprogramma op televisie, zijn kookboeken van bekende chefs niet aan te slepen en wil iedere zichzelf respecterende thuiskok op zijn minst een professionele messenset. aan de andere kant is er dat enorme aanbod gemakzucht. natuurlijk is het soms moeilijk om te bedenken wat je nú weer moet eten. en dan heb ik het nog makkelijk in mijn eentje, laat staan als je iedere dag voor een hongerig gezin met allemaal andere voor- en afkeuren moet koken. maar is het nu echt makkelijker om lasagne uit een pakje te maken dan om het zelf te bedenken? en is het googelen van een recept voor kip korma niet even makkelijk als het lezen van de achterkant van een pak? lekkerder in ieder geval, lijkt me. en gezonder. als je zelf nadenkt over je eten, ben je volgens mij ook een stuk beter in staat om in te spelen op wat er in het seizoen of de aanbieding is of wat je nog in de koelkast hebt. improviseren. en dat kan met heel weinig ingrediënten. zoals in deze curry, sneller dan menig (elk?) pakje en bestaande uit dingen die ik altijd in huis heb.

doe ongeveer drie eetlepels groene, rode of gele currypasta in een pan met dikke bodem en verwarm op redelijk hoog vuur ongeveer een halve minuut. giet er een blikje kokosmelk bij en roer tot de currypasta helemaal is opgelost. ik vind het lekker om er ook een paar gedroogde limoenbladeren (kaffir, kun je kopen bij de toko) bij te doen maar dat hoeft niet. ik deed er een stukje in plakjes gesneden stevige tofu bij, een handje in plakjes gesneden (kastanje)champignons, een handje bevroren tuinerwten en een handje bevroren sojaboontjes (edamame, ook bij de toko te koop). doe de deksel op de pan en laat even koken, tot je de groenten gaar genoeg vindt. schep in een mooi kommetje en bestrooi met koriander of thaise basilicum en een beetje limoensap en vissaus als je dat hebt. breng anders in ieder geval nog op smaak met zout en peper, als het te flauw is kun je er ook nog een beetje currypasta bij doen. je kunt er rijst bij eten als je het voedzamer wilt maken. 

tofu scramble

na mijn werk heb ik meestal geen zin om uitgebreid te koken. het volgende recept is dan ook een van mijn lievelingsdingen om te eten als ik een lange dag heb gehad.

snijd een bak champignons in plakjes en doe ze in een koekenpan. als ze een beetje bruin zijn voeg je een gesnipperde ui en een beetje kokosolie toe. als de ui zacht is, doe je er een teentje knoflook uit de pers bij, een half blokje groentebouillon en wat chilivlokken. verkruimel er vervolgens een stuk tofu boven, bij voorkeur uitgelekt. bak even en bestrooi met een paar eetlepels edelgistvlokken. laat een paar minuten bakken en voeg een paar handjes verse spinazie toe. warm door en serveer met wat geroosterde pitten. je kunt het zo eten maar het is ook een perfecte vulling voor tortilla's of voor op en bij een broodje. 

(kokosolie, in plaats van olijfolie. hierom)

honger

maar heb je dan geen honger? die vraag is me de afgelopen jaren talloze keren gesteld. mijn antwoord bleef hetzelfde. natuurlijk had ik dat, ik mócht het alleen niet. ik mocht geen eten, en dus ook geen honger. zelfs voor mezelf is het moeilijk voor te stellen dat ik nog maar pas geleden hele dagen werkte zonder iets te eten. en de honger werd minder. veel minder zelfs. in ieder geval voelde ik het niet meer als honger. het was ook geen vraag of ik zou eten of niet, misschien dat dat wel het meest bepalend was. je vraagt je niet af of je wel of niet iets gaat eten omdat eten geen optie is, uitgesloten. mijn lichaam negeren, dat is iets waar ik in de afgelopen jaren heel goed in ben geworden.

nu ik normaler eet en ik in ieder geval altijd ontbijt, heb ik weer honger. en geef ik daar meestal aan toe. omdat eten nu eenmaal iets is wat moet gebeuren. ook als ik geen honger heb. liever zelfs, omdat je bloedsuikerspiegel dan nog niet zodanig laag is dat iets eten je een voldaan gevoel geeft en je niet blijft dooreten. een hele nieuwe wereld, met bijbehorende nieuwe problemen. want wanneer geef je toe aan dat gevoel, en wanneer niet? het vertrouwen in mijn eigen lichaam en hongergevoel is weg en ik denk dat het nog wel even duurt voordat dat weer terug is. voorlopig, en misschien wel altijd, is dat moeilijk. maar niet zo moeilijk als dagen achter elkaar niets eten met het idee dat het iets is wat je eigen domme schuld is. daarnaar wil ik niet terug, nooit meer alsjeblieft. 

stamppotbestaansrecht

de regen slaat tegen het raam en de zuidenwind probeert mijn huis om te laten waaien. echt weer voor soep. of stamppot. andijvie! andijviestamppot vind ik ultiem wintereten maar het is wel een beetje zwaar. en er zit vaak vlees in. en vlees bij. bij deze dus een lichtere, vegan andijviestamppot. en zorg dat je te veel maakt zodat je het restje de volgende dag kunt opbakken in een koekenpan. nog lekkerder.

kook twee middelgrote zoete aardappels, in grove stukken gesneden, in water met zout. duurt ongeveer een kwartiertje, prik er even in met een vork om te kijken of ze al gaar zijn. giet af en zet opzij. snipper ondertussen een ui en doe die met een fijngesneden teentje knoflook en wat kokosolie in een grote braadpan of koekenpan. als de ui zacht is verkruimel je er een stukje gerookte tofu over en bak je dat even mee. na een paar minuten kunnen de zoete aardappels erbij. blus het even af met een scheutje sinaasappelsap en zet het vuur zacht. na een paar minuten kun je de aardappels een beetje fijnprakken met een vork en kan de andijvie erbij. zo veel of weinig als je lekker vindt, ik hou van veel andijvie omdat het lekker knapperig is. warm het nog even door, kruid met peper en zout en serveer in mooie kommetjes. 

(ik gebruikte gerookte tofu maar je kunt ook gewone stevige tofu gebruiken. die moet je eigenlijk even uit laten lekken. wikkel de tofu in keukenpapier en zet er iets zwaars op, minstens een half uur. als ik haast heb sla ik dit over, naar mijn idee maakt het geen levensgroot verschil maar tofukenners denken daar anders over. het is ook lekker om de aardappels af te blussen met een scheutje amandelmelk in plaats van sinaasappelsap. overigens: aangezien er van stampen niet echt sprake is heeft dit misschien geen stamppotbestaansrecht. hoe heet het dan? prakpot? bij gebrek aan een beter woord dus, wederom)

groentehaat

er is veel groentehaat. of op zijn minst groenteweerstand. terwijl koks als yotam ottolenghi de wereld veroveren met zijn overwegend vegetarische restaurants en kookboeken, blijven veel mensen sceptisch over een vegetarische of veganistische levensstijl. 'mensen hebben vlees nodig en ik heb geen geld voor biologisch vlees' is een veel gehoord excuus om lekker kiloknallers te blijven kopen. natuurlijk kan niet iedereen biologisch vlees betalen maar ik ben er stellig van overtuigd dat er meer dan genoeg goede alternatieven zijn. minder vlees eten bijvoorbeeld. en meer groenten.

als ik aan iemand vertel wat ik de dag ervoor heb gegeten, zijn de reacties meestal nou niet bepaald onverdeeld positief. met name broccoli en bloemkool moeten het ontgelden. en laat die laatste nou net mijn lievelingsgroente zijn. of in ieder geval een van mijn lievelings.

snijd een bloemkool in roosjes en doe het op een velletje bakpapier in de oven met olijfolie, zout en peper. wacht tot de randjes bruin zijn, duurt ongeveer een half uurtje op tweehonderd graden. het lekkerst is als je er na een kwartiertje wat amandelen bij doet, die roosteren dan lekker mee met de kool. maak ondertussen een dressing van twee eetlepels tahin, vier eetlepels olijfolie, een eetlepel citroensap, een teentje knoflook uit de pers, een eetlepel maanzaad, zout en peper. eet met verse spinazie op rucola als salade, bestrooid met zonnebloem- en/of pompoenpitten.

 

restverwerking

als ik quinoa kook, heb ik altijd iets over. vooral omdat ik dan met goede bedoelingen en in het kader van lekker makkelijk voor later te veel maak en je quinoa niet lang kunt bewaren. nu zijn er allerlei recepten om iets met die restjes te doen maar meestal is dat veel werk. uit pure luiheid maakte ik dit en dat bleek erg lekker. het is meer een idee dan een recept want het hangt helemaal af van de hoeveelheid restjes die je hebt. wat je bij de quinoa doet maakt niet zo veel uit, dit is wat ik nog had.

doe het restje quinoa, in mijn geval was dat ongeveer 2 cups, in een ruime kom. fruit in een koekenpan een uitje met een teentje knoflook en doe er een paar flinke handen spinazie bij tot die geslonken is. bestrooi met wat edelgistvlokken. doe het mengsel bij de quinoa, samen met twee eieren. meng goed. ik deed er verder wat zachte geitenkaas, een handje geroosterde amandelen, een handje ontdooide sojaboontjes (edamame) en een handje in luciferreepjes gesneden dadels bij. doe het mengsel in een mengvorm, bestrooi met zonnebloem- en/of pomoenpitten en bak ongeveer dertig minuten in een cakevorm op in de oven op honderdtachtig graden. eet met groene sla.

(voor een shortcut: vergeet het fruiten van het uitje met de spinazie en doe die er gewoon rauw bij. voor de vegan versie kun je de eieren weglaten en een egg-replacer gebruiken of een lijnzaad ei maken: 1 ei = 1 el gemalen lijnzaad in 3 tl water. je kunt het ook helemaal weglaten maar dan valt alles wel uit elkaar en het idee van het bakken in een cakevorm is vooral dat je er prachtige plakken van kunt snijden. de geitenkaas kun je weglaten) 

later

ik denk dat anorexia nooit meer uit je hoofd zal verdwijnen. anorexia besluit mee over iedere hap in je mond. misschien moet een definitief afscheid tussen jullie ook niet het doel zijn maar moet je alleen meer je eigen gang gaan.

dit is een stukje uit motel de jong, waarin rianne meijer te gast was. dit is wat het is volgens mij. een tijdje geleden leek het me een beetje slap om genoegen te nemen met een leven waarin anorexia nog wel is, maar dan minder. nu denk ik dat het mijn beste optie is en een haalbaar doel. 

in een interview met olga zuiderhoek in nrc handelsblad van de geweldige coen verbraak dit weekend zei ze dat er steeds vaker uren zijn waarin ze niet aan haar overleden man denkt. voor mij geldt in die zin hetzelfde: ik heb steeds vaker uren waarin ik niet aan mijn eetprobleem denk. het is niet zo dat ik uren per dag besteed aan mijmeren over het probleem zelf, het is er gewoon steeds. soms iets meer op de achtergrond, soms meer aanwezig. dat ik nu op mijn werk koffie voor mezelf kan maken met volle melk zonder na te denken over de calorische waarde is al geweldig. dat ik nu ontbijt zonder eerst af te wegen of ik daar wel genoeg uitgehongerd voor ben is geweldiger. ik had altijd een hekel aan de theorieën over de anorexiastem in je en dat heb ik nog steeds omdat ik vind dat het lijkt alsof je daarmee geen verantwoordelijkheid neemt voor je gedrag. toch denk ik nu dat er wel een kern van waarheid in zit. die stem, om het dan maar zo te noemen, wordt steeds iets zachter. en dat duurt lang, veel te lang. ik dacht steeds dat er een moment zou komen waarop ik beter was maar ik geloof dat het geen moment is maar een veel te geleidelijk proces. die uren waarin ik niet meer aan anorexia denk, in al haar vormen, dát is het beter worden. eten zonder af te wegen hoe noodzakelijk het is om dat te doen, is beter worden. net als weer zin hebben om plannen te maken en energie hebben om op te staan. beter worden is ook dat het meestal nog helemaal niet goed gaat en het veel te lang duurt. maar laat dat in godsnaam maar het ergste zijn.

vistoffee

zalm is misschien niet het meest uitdagende en originele ingrediënt dat er bestaat, maar wel een van de lekkerste. ik gaar zalm meestal in de oven, gewikkeld in aluminiumfolie. op die manier blijft de vis mooi zacht en door de oven op een lage temperatuur te zetten gaart het niet te snel. zoals ik van jeordy leerde: als je vis op een te hoge temperatuur bereidt, gaan de eiwitten kapot. dat kun je zien aan het witte laagje dat er dan aan de buitenkant van de vis ontstaat. door de oven op maximaal op honderdvijftig graden te zetten, voorkom je dat én droogt de vis niet zo snel uit. hoe lang je de vis in de oven doet, is afhankelijk van de grootte van het stukje, van je oven en van je smaak. 

zalm en witte miso houden van elkaar. een half uurtje voordat je wilt gaan eten, smeer je een stukje ontdooide of verse zalm daarom in met een mengsel van gelijke delen witte misopasta en olijfolie en een teentje knoflook uit de pers met een beetje zout. zet het even weg en verwarm de oven voor op honderdvijftig graden. in de tussentijd maak ik er linzen bij omdat ik dat heel lekker vind in combinatie met zalm. hiervoor snipper je een sjalotje of een kleine ui en snijd je een teentje knoflook fijn. doe dat samen met een flinke scheut olijfolie in een pan op een laag vuurtje. als de ui glazig is, doe je er ongeveer driehonderd gram gekookte linzen bij. laat ongeveer tien minuten warm worden terwijl je af en toe roert. de zalm kun je nu in een driedubbelgevouwen stuk aluminiumfolie vouwen, samen met de marinade. zorg dat het pakketje goed dicht zit, ik vouw het meestal in een toffeevorm. doe in de oven, na een kwartiertje is de zalm net gaar maar nog aan de rauwe kant. precies zoals ik het wil. ondertussen zijn de linzen ook klaar. doe ze in een kom samen met een paar handen rauwe spinazie en meng voorzichtig. giet er nog een beetje olijfolie en een beetje lekkere azijn over, bestrooi met pitten en eet met de zalm. 

(ik vind het lekkerder om linzen zelf te koken omdat die meestal steviger blijven dan linzen uit een blik. er zijn heel veel soorten, neem in ieder geval niet de rode linzen. die zijn wel geschikt voor soep maar vallen snel uit elkaar en zijn voor een salade dus niet handig. als je weinig tijd hebt, zijn kant-en-klare linzen een goede optie. bonduelle heeft blikken met minder vocht waardoor de linzen wat meer bite houden. hetzelfde geldt trouwens voor kikkererwten, die van bonduelle vind ik echt verreweg het lekkerste)